Nowości książkowe

”Wroniec” Jacka Dukaja opowiada o Stanie Wojennym, widzianym oczami kilkuletniego Adasia. BaÅ›niowÄ… historiÄ™ ozdabia bogaty zbiór ilustracji Jakuba JabÅ‚oÅ„skiego.

Dawno, dawno temu, gdzieÅ› tak na poczÄ…tku lat ’80, maÅ‚y AdaÅ› zachorowaÅ‚ na szalejÄ…cÄ… w tym okresie grypÄ™. Nikt wtedy nie sÅ‚yszaÅ‚ o ptasiej czy też Å›wiÅ„skiej odmianie tej choroby, byÅ‚a to porzÄ…dna swojska grypa, która przypÅ‚ynęła na fali mrozów ze wschodu. RosnÄ…ca gorÄ…czka popsuÅ‚a Adasiowi radosnÄ… atmosferÄ™ oczekiwania na zbliżajÄ…ce siÄ™ Å›wiÄ™ta, przykuÅ‚a go do Å‚óżka, odbierajÄ…c najlepsze uciechy tej pory roku. Za oknem koledzy jeździli na sankach, lepili baÅ‚wana i prowadzili bitwy na Å›niegowe kule.

Reklama | Czytaj dalej »

ByÅ‚o tej zimy coÅ› jeszcze, unosiÅ‚o siÄ™ w powietrzu niczym zÅ‚owieszczy wrzask czarnego ptaszyska, które AdaÅ› widziaÅ‚ podczas spaceru w parku. Atmosfera niepokoju wdzieraÅ‚a siÄ™ w codzienność i sÄ…czyÅ‚a z ekranów czarnobiaÅ‚ych telewizorów. GdzieÅ› tam wielkie fabryki zatrzymywaÅ‚y siÄ™ nagle, jakby ktoÅ› nasypaÅ‚ piasku w tryby poruszajÄ…cych nimi mechanizmów, a wtedy ludzie tam pracujÄ…cy robili wielkie zbiegowiska i mówili o dziwnych, niezrozumiaÅ‚ych dla Adasia rzeczach. Podobne rozmowy odbywaÅ‚y siÄ™ w domu chÅ‚opca, przychodziÅ‚ ksiÄ…dz, Pan Beton, który wyrobiÅ‚ milion procent normy, pojawiali siÄ™ także PozycjoniÅ›ci – Oporni, Oporniejsi, a kiedyÅ› przyszedÅ‚ nawet Najnajnajoporniejszy Elektryk. Wtedy tatuÅ› Adasia odstawiaÅ‚ maszynÄ™, na której pisaÅ‚ caÅ‚ymi dniami i do późna w nocy trwaÅ‚y dyskusje. ChÅ‚opiec czÄ™sto wymykaÅ‚ siÄ™ z Å‚óżka i przez szparÄ™ w drzwiach podsÅ‚uchiwaÅ‚. Niewiele mógÅ‚ z tego zrozumieć, ale jedno uczucie odczytaÅ‚ bezbÅ‚Ä™dnie - strach ogarniajÄ…cy zebranych w pokoju rodziców, nie byÅ‚ przypisany tylko do uczestników wieczornych spotkaÅ„, można go byÅ‚o spotkać na ulicy, w kolejce po miÄ™so i przy kawiarnianym stoliku.

Od kiedy na ekranach telewizorów zagoÅ›cili Czarni GeneraÅ‚owie, Maszyna-Szarzyna sÄ…czyÅ‚a w eter niepokojÄ…ce wiadomoÅ›ci, oplataÅ‚a sieciÄ… podejrzeÅ„ szarych Bywateli. Na ulice wylegli Wojacy-Wroniawy, którzy gromadzili siÄ™ wokóÅ‚ pÅ‚onÄ…cych czarcich kotÅ‚ów, panowie MiÅ‚ypanci i MOMO w ZÅ‚omotach zbrojnych w  tarcze i sześć paÅ‚. To byÅ‚a armia WroÅ„ca rzucona przeciw Pozycjonistom. ByÅ‚a też grupa dziaÅ‚ajÄ…ca po cichu, z ukrycia. Puchacze-SÅ‚uchacze siadajÄ… na drutach telefonicznych i podsÅ‚uchujÄ… rozmowy, wyjÄ…tkowo nieprzyjemni Bubecy Å›ledzÄ… każdy ruch Opornych, a kruki i wrony wbijajÄ… czarne pióra w serca ludzi by zamienić ich w Podwójnych. 

Pewnej nocy Adasia wyrwaÅ‚y ze snu dziwne odgÅ‚osy, tym razem nie byÅ‚y to podniesione gÅ‚osy Pozycjonistów. Z pokoju rodziców dobiegaÅ‚ powiew zimnego powietrza i zdenerwowany gÅ‚os wujka Kazka. W szczelinie drzwi AdaÅ› dostrzegÅ‚ wielkiego WroÅ„ca, który trzymajÄ…c w szponach oboje rodziców, rzuciÅ‚ siÄ™ przez okno unoszÄ…c ich w czarnÄ… noc.
ChÅ‚opiec rusza w sennÄ… podróż zaÅ›nieżonymi ulicami, do siedziby WroÅ„ca by uwolnić rodziców z mocy Maszyny-Szarzyny.

Dukaj opowiada o Stanie Wojennym jÄ™zykiem baÅ›ni. Åšwiat widziany z perspektywy dziecka pozbawiony jest wyrachowania i politycznych naleciaÅ‚oÅ›ci. PozostajÄ…cy w dzieciÄ™cej nieÅ›wiadomoÅ›ci AdaÅ›, niczym Alicja w Krainie Czarów porusza siÄ™ po omacku w rzeczywistoÅ›ci tworzonej przez dorosÅ‚ych. Jego dzieciÄ™cy umysÅ‚ wypeÅ‚niony jest pasjonujÄ…cymi przygodami walecznych rycerzy i awanturniczych piratów, dlatego czarni bohaterowie wydarzeÅ„ grudniowych jawiÄ… mu siÄ™ niczym kolejne literackie szwarccharaktery. Dukaj używa prostego jÄ™zyka, dzieciÄ™ca wyobraźnia operuje prostymi skojarzeniami i tworzy wÅ‚asne nazewnictwo, czÄ™sto dalekie od pierwowzoru. W ten sposób do życia zostajÄ… powoÅ‚ani PozycjoniÅ›ci, MiÅ‚ypanci, Bubecy i liczna rzesza sÅ‚ugusów Maszyny-Szarzyny. 

”Wroniec” unika formuÅ‚y dokumentu, poza oczywistym odniesieniem do Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, SÅ‚użby BezpieczeÅ„stwa czy ZOMO, autor rezygnuje z wywoÅ‚ywania do tablicy prawdziwych bohaterów tamtych dni. W jego zamyÅ›le idea, szczerość serca i intencji sÄ… ważniejsze od roli jakÄ… odgrywa pojedynczy czÅ‚owiek. Dukajowski AdaÅ› ma dziÅ› 35-40 lat, wydarzenia sprzed 28 lat wprowadziÅ‚y w jego dzieciÄ™cy Å›wiat zamieszanie i strach przed nieznanym. DziÅ› wspomnienia tamtych dni zatarÅ‚y siÄ™ w pamiÄ™ci i pozostajÄ… sennÄ… marÄ… dzieciÄ™cej wyobraźni. 

Artykuł pochodzi z portalu www.chojnice24.pl

• Komentarze Chojnice24 (0)
• Komentarze Facebook (...)