Piątek, 29 Marca 2024 | Imieniny: Marka, Wiktoryny, Zenona chojnice24 na komórkę
Strona głównaHistoria
Rozmiar tekstu: A A
Z. S (tg)

Likwidacja Zielonego pałacu

Szkic sytuacyjny schronu TOW  „Gryf Pomorski”  pod kryptonimem „Zielony Pałac”.

Szkic sytuacyjny schronu TOW  „Gryf Pomorski”  pod kryptonimem „Zielony Pałac”.

21 marca 1944 roku około godziny 16 mieszkańców wsi Męcikał w powiecie chojnickim poruszył huk wystrzałów, które rozbrzmiewały echem zaciekłej walki partyzantów z hitlerowską żandarmerią i formacją SS. Wybuchy wstrząsały powietrzem, a echo leśne niosło je daleko. Łoskot eksplozji był początkiem krwawej tragedii dla dziewięcioosobowej grupy partyzanckiej Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski", mającej w pobliskim lesie swój schron zaszyfrowany pod kryptonimem "Zielony pałac".

Gruba pokrywa śnieżna, jaka pokryła tej nocy ziemię i poszycie lasu, stała się sprzymierzeńcem hitlerowskich napastników, gdyż nie pozwoliła partyzantom wystawić warty na zewnątrz bunkra, aby nie pozostawić jakichkolwiek śladów. Dowódca grupy Henryk Grabosz uchylił właz. W tym momencie spostrzegł nadchodzącego współtowarzysza broni, który poprzedniego dnia opuścił schron dla załatwienia spraw organizacji. Widząc go teraz, powracającego z kimś w hitlerowskim mundurze pomyślał, że do jego powrotu o tak nieoczekiwanej porze dnia i śnieżnej pokrywy zmusił go poważny powód, a postać w hitlerowskim mundurze skojarzył z dezerterem przybywającym do partyzantki. Nagle usłyszał z ust nadchodzącego kolegi dwa słowa – "to tu". Zdrada!

Gdy spostrzegł, że esesowiec podnosi broń do strzału, Grabosz błyskawicznie podbił drążek podtrzymujący klapę włazu i pociągnął za sznurek dzwonka alarmowego. Józefowi Dorawie i Edmundowi Kroplewskiemu polecił pilnowanie włazu, a sam udał się do pomieszczenia mieszkalnego, aby zapoznać pozostałych z sytuacją i zorganizować obronę. W tym czasie hitlerowcy wsunęli przez wentylator dwa granaty z gazem łzawiącym. Zapasowym wyjściem partyzanci wyczołgali się na powierzchnię, gdzie trwała już walka., podjęta przez kolegów, którzy uderzyli na atakujących z włazu. Celnymi strzałami zlikwidowano kilku hitlerowców przebywających w obrębie bunkra, pozostali zmuszeni zostali do ucieczki. Grupa nie poniosła na razie żadnych strat. (Obecnie nie brakuje również opinii, iż była to grupa tzw. maruderów dokonujących napadów i grabieży).

Wykorzystując moment zamieszania, partyzanci rzucili się w ślad za napastnikami z zamiarem przebicia się przez pierścień otaczającego wroga. Ale na skraju zagajnika na partyzantów gruchnęły huraganowe strzały. Hitlerowcy prażyli ogniem karabinów maszynowych, załamując kontratak. Próba przebicia się w odwrotnym kierunku również nie powiodła się, gdyż hitlerowcy otoczyli cały obszar podwójnym pierścieniem. Poległ Edmund Kroplewski, Józef Mrozik, a ciężko ranny w brzuch został Jan Wirkus, który wrócił do schronu. Niepowodzenie kontrataku ośmieliło hitlerowców, którzy przypuścili kolejno dwa szturmy, krwawo przez partyzantów odpartych. Ostatni atak dokonali przy pomocy specjalnie do tych celów tresowanych psów. W przerwach między atakami hitlerowcy imiennie nawoływali Henryka Grabosza, dowódcę grupy, do poddania się.

Kiedy zapadł wreszcie upragniony zmrok, partyzanci wycofali się do schronu, zabezpieczając jego wyjście. Hitlerowcy po wymianie strzałów szybko rezygnują z dalszej walki. Dowódca grupy zniszczył aparaturę radiową, dokumenty, zabrał żywność i papierosy dla pozostałych kolegów. Pod osłoną nocy pozostała przy życiu grupa partyzancka podczołgała się na skraj zagajnika w bezpośrednim sąsiedztwie hitlerowskich stanowisk. Dowódca postanowił przebić się, ustawiając grupę w kształt klina, którego ostrze stanowił Stanisław Przytarski i on sam. Ruszyli.

Celne strzały zlikwidowały pierwsze stanowisko wroga. Wkrótce Grabosz zrozumial, że znajduje się na ostatniej linii okrążenia. Odwracając się do kolegów dał rozkaz – "naprzód!:. Sam skoczył w pasmo drzew świerkowych, strzelając do hitlerowców. Żandarmi rzucili się do ucieczki. Była to obsada nowej linii. W chwilę potem przybiegł Jan Bronka oświadczając, że pozostali trzej koledzy zaraz do nich dołączą. Na nieszczęście na leśnym dukcie zatrzymał się samochód i oświetlił wzgórze, na którym zalegli trzej pozostali. Musieli się oni wycofać. Grabosz i Bronka ruszyli w kierunku szosy prowadzącej do Chojnic. Już świtało, kiedy ukryli się w zagajniku obok Zbenin. Odgłosy walki prowadzonej wokół "Zielonego pałacu" dochodziły do godziny dziewiątej nad ranem, co oznaczało, że pozostali trzej koledzy nie zdołali się przedrzeć. Wkrótce zapadła cisza, oznajmiająca o śmierci Stanisława Przytarskiego, Franciszka Lesmana i Jana Szutenberga.

 

Zauważyłeś błąd w artykule? Napisz nam o tym

Podobne tematy:

Artykuł pochodzi z portalu www.chojnice24.pl

9 komentarzy

~Podobnie w Busach i Mecikale
Niemcy wiedzieli z których rodzin są partyzanci i te rodziny były szykanowane i groziła im śmierć.
28 Sierpnia 2012, godzina 14:14
Oceniono 2 razy 0
~Podobnie w Busach i Mecikale
Niemcy wiedzieli z których rodzin są partyzanci i te rodziny były szykanowane i groziła im śmierć.
28 Sierpnia 2012, godzina 14:14
Oceniono 2 razy 0
~kamil
W lesie nieopodal miejscowości Ostrowite w gminie Czersk, też był bunkier partyzantów jana Miętkiego (ps. Wirski) i tzw. grupy WOŁGA. Sąsiedzi pańtwo Kiełpińscy dokładnie pamiętają jak esesmani zapukali do ich drzwi. Partyzanci siedzieli jak zesrane myszy w bunkrze i nie zrobili nic, żeby uratować tech cywili (Kiełpińskich) od śmierci. Partyzantów po wojnie zrobili wielkimi bohaterami i nawet im pomnik w lesie wystawili.
28 Sierpnia 2012, godzina 13:04
Oceniono 3 razy 1
~partyzant
...bunkrowniki ...
18 Stycznia 2011, godzina 04:59
Oceniono 1 raz 1
~xxx
Mieszkańcy Męcikała wcale tak miło nie wspominają tych partyzantów /miejscowi mówią "bunkrarze"/, zapytajcie nielicznych żyjących i pamiętających tamte lata !!!
17 Stycznia 2011, godzina 20:56
Oceniono 2 razy 0
~Kamil
Powinno być napisane esesman a nie esesowiec!!!
16 Stycznia 2011, godzina 23:11
Oceniono 1 raz 1
~Chojniczanin
Co do ukrywania wiedzy o partyzantach to coś nie tak. Kiedy i kto upamiętnił mierć 7 partyzantów pomnikiem? Młodzież szkoły wiedziała w dawnych latach więcej niż teraz, bo o nich opowiadał ten, co za nich z rodziną przebywał w Potulicach. A co do oporu wobec Niemców??? Szkoda śmierci tych młodych chłopaków - to prawda zgineli w bunkrze. Pochowano w Brusach na cmentarzy ofiar 1939 -1945 z rąk Niemców. Nie wystarczy teraz mówić hitlerwców - to byli Niemcy.Ciekawa jest tak opisana dokładnie akcja zdobywania bunkra. Pan Grabosz coprawda coś opowiadał - ale on uciekał jak najdalej od walki. Kapitan statku schodzi ostatni.
16 Stycznia 2011, godzina 18:12
Oceniono 1 raz 1
~bo zyli prawem wilka..
przez 50 lat komuny byli zapomnieni, cale szczescie ze dzis mlodziez z regionu moze dowiedziec sie o lokalnych organizacjach oporu wobec hitlerowców
16 Stycznia 2011, godzina 15:36
Oceniono 2 razy 0
~Vat 23
Cześć Im i Chwała !
16 Stycznia 2011, godzina 11:42
Oceniono 2 razy 0

Komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Dodaj komentarz

Komentarze publikowane są dopiero po sprawdzeniu przez moderatora!

Zaloguj się lub dodaj komentarz jako gość

Zalogowani użytkownicy mogą otrzymywać powiadomienia o nowych komentarzach. Zaloguj się

Zaloguj się

Kursy walut

Aktualne kursy w kantorze PROMES
Kupno Sprzedaż Kupno Sprzedaż
USD USD 395.00 403.00 DKKDKK 50.80 53.20
EUREUR 424.00 432.00 RUBRUB 3.96 4.21
CHFCHF 438.00 447.00 NOKNOK 31.30 33.90
GBPGBP 498.00 507.00 SEKSEK 36.20 37.20
Aktualizacja: 2024-03-29 14:48
Kursy walut dostarcza Kantor Promes.
Kursy dla transakcji powyżej 3000 PLN
Kupno Sprzedaż Kupno Sprzedaż
USD USD 396.34 400.84 DKKDKK 50.90 53.10
EUREUR 425.98 430.66 RUBRUB 3.97 4.20
CHFCHF 438.72 445.45 NOKNOK 31.40 33.80
GBPGBP 500.34 507.11 SEKSEK 36.30 37.10
Aktualizacja: 2024-03-29 14:48
Kursy walut dostarcza Kantor Promes.

Sondaże Chojnice24 archiwum »

W którym miejscu powinno powstać miasteczko rowerowe w Chojnicach?





Ceny paliw2024-03-29

E95 E98 ON LPG
BP 6.74 zł 7.44 zł 5.92 zł 2.83 zł
Circle K 6.54 zł - 6.81 zł 2.8 zł
Moll Chojnice 6.59 zł - 6.86 zł 2.81 zł
MZK 6.39 zł 6.99 zł 6.59 zł 2.78 zł
Orlen 6.59 zł 7.38 zł 6.86 zł 2.81 zł
PKS 6.6 zł - 6.79 zł 2.79 zł

Drogi Użytkowniku,

przedstawiamy podstawowe informacje dotyczące przetwarzania danych osobowych podczas korzystania z naszego portalu. Zamykając ten komunikat (poprzez kliknięcie "X", przysiku "Przejdź do serwisu") zgadzasz się na opisane niżej działania.

Wykorzystanie danych

Masz pełne prawo zgłosić podmiotowi przetwarzającemu Twoje dane osobowe żądanie dostępu do tych informacji, ich poprawienia, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania.

Zakres i cele przetwarzania Twoich danych oraz szczegółowe informacje o Twoich prawach opisane zostały w Polityce prywatności oraz Regulaminie portalu, z którymi możesz zaponać się w każdej chwili.

Pliki cookies

Stosujemy pliki cookies i inne podobne technologie w celu:

Zakres wykorzystania plików cookies możesz określić w ustawieniach Twojej przeglądarki. Nie wprowdzając zmian zgadzasz się na zapisywanie plików cookies w pamięci Twojego urządzenia.

Szczegółowe informacje nt. sposobu wykorzystania plików cookies znajdziesz w Regulaminie portalu.

Przejdź do serwisu Zamknij