Badania archeologiczne w Wielkich Chełmach

"Od początku lipca Uniwersytet Gdański prowadzi  badania archeologiczne przy pałacu w Wielkich Chełmach. Prace badawcze wykonywane są przez studentów archeologii, zaś kierownikiem jest Mateusz Janczyński, doktorant Uniwersytetu Gdańskiego.

Pałac i park w Wielkich Chełmach mają bardzo długą historię, znacznie starszą niż można by przypuszczać patrząc na współczesny wygląd tego miejsca. Jak dotąd uważano, że pałac powstał w połowie XIX wieku, choć wiadome było, że w miejscu tym rezydowały liczące się w regionie rody rycerskie i szlacheckie, m.in. Lewald-Jezierskich i Sikorskich. Majątek w Wielkich Chełmach wyróżniał się zamożnością, a w przeciwieństwie do innych w okolicy nie został rozbity na wiele działów, należących do drobnej szlachty. Jak się okazało, słuszne były wstępne przypuszczenia, że obecny budynek pałacu powstał być może nawet w XVI lub XVII wieku. Świadczą o tym sklepienia krzyżowe wykonane z ręcznie formowanej cegły, zachowane w pałacowych piwnicach.

Przed rozpoczęciem badań wykopaliskowych, teren wokół pałacu poddano skanowaniu georadarowemu. Za pomocą niezwykle nowoczesnego i czułego urządzenia, możliwe było odkrycie nieznanego dotąd skrzydła pałacu. Po kilku tygodniach wykopalisk udało się dotrzeć do korony kamienno-ceglanego muru. Kolejne tygodnie upłynęły na mozolnym eksplorowaniu gruzowego zasypiska wypełniającego dawną piwnicę. Obecnie odsłonięta jest już prawie cała kamienna posadzka, znajdująca się ponad 2 m pod ziemią. Ustaliliśmy również, że nim skrzydło pałacowe rozebrano na pocz. XIX wieku, dokonywano przebudów, m.in. budując ceglane schody. Zagadkowe jest usytuowanie odkrytego skrzydła dawnego pałacu. Zazwyczaj w tym okresie pałace budowano na planie litery U, L lub prostokąta. Skrzydła wychodziły od narożników głównej części. W Wielkich Chełmach było, jak się okazuje, zupełnie inaczej. Skrzydło znajdowało się pod kątem ok. 1200, oraz rozpoczynało się nie od narożnika, a raczej bliżej osi głównego budynku. Zapewne w XIX wieku, taki układ kłócił się z kanonem architektonicznym, badane przez nas skrzydło rozebrano, aby nadać budynkowi klasyczny kształt na planie prostokąta.

Dzięki skrupulatnemu odkrywaniu kolejnych nawarstwień możliwe było pozyskanie olbrzymiego zbioru zabytków, liczących w chwili obecnej 8000 egzemplarzy. Niezwykle cenny jest zwłaszcza zbiór kafli piecowych, z których najstarsze, dekorowane ornamentem gotyckim, pochodzą z XV-XVI wieku. Wiele jest też fragmentów kafli renesansowych i manierystycznych (z XVI-pocz. XVII wieku). Największy jest jednak zbiór kafli barokowych i rokokowych z XVIII wieku, liczący ponad 4 tys. fragmentów. Przypuszczamy, że znaczną część kafli będzie można skleić i zrekonstruować. Dotychczas znaleźliśmy także kilkanaście monet, głównie z XVIII wieku, w tym polskie Augusta III i jednego srebrnego szóstaka gdańskiego z 1763 roku. Nie brakuje też przedmiotów codziennego użytku: noży, widelców, guzików, okuć drzwi, zamków do drzwi,  talerzy i innych naczyń.

Kwestią, którą chcemy się zająć w dalszej kolejności, jest odkrycie nawarstwień z okresu średniowiecznego. Jak dotąd pozyskaliśmy wiele fragmentów ceramiki z XIII-XV wieku oraz żelazny grot strzały, na które natrafiliśmy w warstwach otaczających nowożytny pałac. Liczymy jeszcze na odkrycie zapewne drewnianych zabudowań dawnej rezydencji rycerskiej. Badania trwać będą do połowy sierpnia. Wszystkich zainteresowanych poznaniem historii Wielkich Chełmów serdecznie zapraszamy!"

Reklama | Czytaj dalej »

Doktorant Uniwersytetu Gdańskiego Mateusz Janczyński

Artykuł pochodzi z portalu www.chojnice24.pl

• Komentarze Chojnice24 (0)
• Komentarze Facebook (...)