Święto Niepodległości w okresie międzywojennym w Chojnicach
Czas wyzwalania poszczególnych dzielnic Polski, a także polityczne orientacje Polaków rzutowały na różnorodność widzenia historycznej daty odzyskania niepodległości, w związku z tym dzień 11 listopada nie stał się symbolem od razu. Wśród konkurencyjnych dat rocznicowych wymieniano np. 22 stycznia, gdy czczono powstanie styczniowe. Konserwatyści za taką symboliczną datę gotowi byli uznać dzień proklamowania Królestwa Polskiego (5 listopada 1916) lub przelania przez Radę Regencyjną władzy na J. Piłsudskiego (14 listopada 1918). Ludowcy i socjaliści za taką datę uważali rocznicę utworzenia Tymczasowego Rządu Lubelskiego (7 listopada 1918 r.). Endecy natomiast za dzień taki uznawali dzień kapitulacji Niemiec, to jest 11 listopada. Piłsudski również uznał ten dzień, ale nadał mu inną interpretację.
Reklama | Czytaj dalej »
Po przewrocie majowym w 1926 r. Święto Niepodległości w wymiarze propagandowo-wychowawczym sanacyjnej ideologii państwowej stało się bardzo ważnym elementem kształtowania postaw propaństwowych, patriotycznych i lojalnych wobec władzy. Wedle oficjalnej wykładni dzień 11 listopada 1918 roku przede wszystkim oznaczał symboliczny początek nowej ery niepodległego państwa polskiego, lecz jednocześnie upamiętniał zbrojny czyn Legionów i POW oraz triumf Józefa Piłsudskiego, „który jakby przez los był przeznaczony na sternika polskiej nawy państwowej”. Rocznica 11 listopada dla rządzącego obozu piłsudczyków była doskonałą okazją, by podkreślać, że danina krwi złożona w walce o wolną ojczyznę daje wyjątkowy moralny mandat do sprawowania władzy.
Obchody, upamiętnianie i akcentowanie rocznic 11 listopada przybierało w omawianym powiecie różnorakie formy, zaś niepodległe państwo stwarzało nowe warunki organizowania uroczystych obchodów patriotycznych, w których uczestniczyli przedstawiciele władz państwowych, w tym wielu uczestników walk o niepodległość. Początki 11 listopada w Chojnicach sięgają, podobnie jak w sąsiedniej Tucholi, 1926 r. Gmachy państwowe oraz budynki prywatne zostały w tym dniu udekorowane flagami państwowymi. Uroczyste obchody rozpoczęto nabożeństwem z udziałem władz państwowych, młodzieży i miejscowego społeczeństwa. Punktem kulminacyjnym była parada wojskowa, która podniosła rangę uroczystości.
Dziesięciolecie odzyskania niepodległości obchodzono w stolicy powiatu chojnickiego uroczyście i triumfalnie, zaś program uroczystości rozłożono na trzy dni. W piątek wieczorem miejscowi kolejarze urządzili pochód ulicami miasta. W sobotę dnia następnego rozpoczęły się w miejscowych szkołach uroczyste poranki-akademie. Wieczorem przedstawiciele władz, urzędnicy, miejscowe towarzystwa zebrały się przed ratuszem, gdzie czekały już oddziały wojskowe. Po oficjalnym przemówieniu przedstawiciela wojska utworzył się imponujący pochód, który z wojskową orkiestrą na czele przeszedł głównymi ulicami Chojnic, rozwiązując się na placu św. Jerzego. W niedzielę rano ks. kanonik Makowski w asyście księży Borzyszkowskiego i Golińskiego celebrował uroczyste nabożeństwo, po którym przedstawiciele władz i wojska zebrały się na rynku, gdzie przeglądu oddziałów wojskowych dokonał starosta Weiss w asyście pułkownika Kawińskiego. Po przemówieniu starosty uformował się pochód, który ruszył na plac Jagielloński do grobu „Nieznanego Żołnierza”, na którym złożono wieńce i kwiaty. Trzydniowe uroczystości zostały zakończone akademią, na której przemawiał burmistrz miasta dr Sobierajczyk.
Z roku na rok ranga Święta Niepodległości rosła, a to dzięki rozległej akcji propagandowej Sanacji, której ideologia i system wychowawczy, w tym szczególnie eksponowanie imponderabiliów państwowych, zmierzały do integracji i konsolidacji bardzo zróżnicowanego społecznie, politycznie, narodowościowo i wyznaniowo społeczeństwa wokół silnego i solidarystycznego państwa. W 1936 roku Święto Niepodległości dzięki szeroko zakrojonej akcji propagandowej miejscowych władz było w Chojnicach obchodzone uroczyście, bowiem rocznica zmartwychwstania Polski zbiegła się z doniosłym aktem państwowym nadania godności Marszałka Polski, Generalnemu Inspektorowi Sił Zbrojnych. Uroczystości te miały podobny scenariusz jak w latach poprzednich. Nadanie tej godności Edwardowi Rydzowi-Śmigłemu dostosowane było do wymogów chwili. Zagrożenie zewnętrzne i dostosowywany do tego faktu kierunek polityki wewnętrznej i zagranicznej Polski rodziły naturalne zapotrzebowanie na popularnego przywódcę symbolizującego zbrojną siłę państwa i jedność społeczeństwa. Dla propagandy organizowanej przez obóz rządzący była to doskonała baza do pomnażania atutów i prestiżu Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych.
Od kwietnia 1937 roku 11 listopada stało się mocą ustawy sejmowej, oficjalnym świętem o nazwie „Święto Niepodległości”. Uroczystości Święta Niepodległości w Chojnicach w 1937 r. rozpoczęły się 10 listopada w środę od żołnierskiego capstrzyku. Dla uczczenia 19. rocznicy złożono na płycie Nieznanego Żołnierza wieniec oraz zapalono znicze. Następnego dnia o godz. 10.00 w kościele farnym odbyła się uroczysta msza św. celebrowana przez ks. Riebanda. Punktem kulminacyjnym uroczystości, podobnie jak w latach poprzednich, była defilada, która przemaszerowała ulicami miasta.
W obliczu oznak zbliżającego się konfliktu polsko-niemieckiego przeciętny mieszkaniec Chojnic zachowywał spokój, wiarę i rozwagę. Głęboko rozwinięty patriotyzm zaaranżowany i rozwijany przez władze, organizacje kombatanckie i stowarzyszenia patriotyczno-religijne pozwalały uwierzyć w gotowość, dobre przygotowanie i siłę naszej armii. 20. rocznica 11 listopada w mieście stała się stosowną okazją do podtrzymania pozytywnych nastrojów lokalnego społeczeństwa. W dniu święta ks. Radca Marchlewski odprawił w kościele farnym uroczyste nabożeństwo, zaś okolicznościowe kazanie wygłosił ks. Kirstein. Po nabożeństwie dowódca miejscowego garnizonu odebrał na chojnickim rynku defiladę wojska i organizacji. Udział w uroczystościach brały liczne rzesze społeczeństwa, barwny korowód dzieci szkolnych oraz harcerze. Na zakończenie uroczystości zorganizowano uroczyste akademie.
Naelektryzowane odzyskaną wolnością społeczeństwo Chojnic manifestowało swoją radość ze zdobycia suwerenności po wielu latach narodowego ucisku poprzez gremialny udział społeczeństwa w obchodach wszystkich świąt narodowych. Święto Niepodległości po przewrocie majowym w wychowaniu obywatelsko-państwowym sanacji kształtowało postawy patriotyczne, konsolidowało lokalne społeczeństwo oraz było skutecznym narzędziem legitymizowania władzy. Upamiętnianie rocznicy tego święta w okresie międzywojennym przybierało w mieście różnorodne formy. W Chojnicach były to uroczystości dwudniowe przy masowym udziale społeczeństwa. Urzędy państwowe, ulice, domy, sklepy były dekorowane flagami i emblematami narodowymi. W przeddzień święta odbywał się uroczysty capstrzyk z udziałem władz połączony z apelem za poległych. Podobnie jak w przypadku innych świąt przyjął się pewien ugruntowany schemat w postaci nabożeństw, akademii, pochodów, defilad z udziałem władz, społeczeństwa, związków kombatanckich i innych organizacji społecznych. Uroczystości kończono przeważnie odśpiewaniem „Roty” oraz hymnu.
W kwietniu 1937 roku 11 listopada mocą ustawy sejmowej stało się oficjalnym świętem państwowym o nazwie „Święto Niepodległości”. W tym czasie ranga tego święta na terenie powiatu chojnickiego w wyniku zabiegów władz oraz licznych organizacji społecznych i tak była ogromna, a więc było to w istocie usankcjonowanie realnego znaczenia rocznicy 11 listopada. Jednocześnie nastąpiło, dzięki ustawie, niewątpliwie wzmocnienie tego święta w stosunku do różnych lokalnych rocznic.
Adam Węsierski, Stowarzyszenie Arcana Historii
Adam Węsierski – historyk regionalista, autor kilkudziesięciu artykułów, w tym ośmiu pozycji książkowych z zakresu historii regionalnej i pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej. Zajmuje się historią ziemi tucholskiej i ziemi chojnickiej, a także działalnością opiekuńczo-wychowawczą i społeczną kapłanów pomorskich okresu zaboru pruskiego i czasów międzywojennych; sytuacją dzieci w placówkach opiekuńczych po II wojnie światowej. Autor książki pt. „Obchody świąt i rocznic narodowych w powiecie tucholskim w latach 1920-1939, Tuchola 2012. W przygotowaniu „Obchody świąt narodowych w powiecie chojnickim w okresie międzywojennym”.
Podobne tematy:
Najnowsze:
REKLAMA:
- Komentarze Chojnice24 (9)
- Komentarze Facebook (...)
USD
DKK
EUR
TRY
CHF
NOK
GBP
SEK
Co drugi Polak otrzymał taką...
Centralne Biuro Antykorupcyjne do...
Nie ma dobrych wieści z rynku...
9 komentarzy
Komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Dodaj komentarz
Komentarze publikowane są dopiero po sprawdzeniu przez moderatora!