O poznaniu samego siebie i dzieciach z człuchowskiej SP nr 1

W zajęciach wzięła udział m.in. klasa II c.

"Czy coś wyróżnia Szkołę Podstawową nr 1 im. Przyjaciół Ziemi w Człuchowie? Owszem, przyjazna, nieskrępowana, otwarta atmosfera. Co nie znaczy, że nie ma tam kłopotów. Tak duża grupa ludzi, małych i dużych, nie może istnieć bez kłopotów.

Czy coś odróżnia dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. Przyjaciół Ziemi w Człuchowie od dzieci z innych szkół? Absolutnie nic. Dzieci są wszędzie takie same: mają te same, znane nam, potrzeby i podobne kłopoty. Różnią się między sobą, mają różne talenty. Niektórym trudno wysiedzieć w ławce i nie odzywać się bez pytania. Niektóre nic nie mówią i tylko bardzo rzadko patrzą w oczy. Niektóre z napięciem słuchają. Prawie wszystkie chcą się czymś wyróżnić i zdobyć uwagę, choć nie wszystkie dadzą to po sobie poznać. Każde jest niepowtarzalnym cudem („królem”, jak starałam się je przekonać z pomocą książki „Król i morze”).

Reklama | Czytaj dalej »

Dlaczego więc właśnie w tej szkole wydarzyło się coś fenomenalnego? Prawdę mówiąc, nie mam pojęcia. Z całą pewnością przyjazny klimat i otwartość, z jaką się tam spotkałam, są w tym związku nie bez znaczenia. Zacznijmy jednak od początku.

Jakiś czas temu przyszedł mi do głowy pomysł przeprowadzenia w szkołach podstawowych w okolicy Chojnic cyklu warsztatów w oparciu o dobrą, nową literaturę dziecięcą (bo jest i niedobra, nawet wśród tej, która aspiruje do bycia wartościową). Jestem tłumaczką i filozofem, a podobne warsztaty prowadzę już od jakiegoś czasu dla dzieci w różnym wieku. Swój cykl nazwałam „warsztatami czytelniczo-filozoficznymi”. Został zgłoszony przez Europejskie Stowarzyszenie „Pomerania” do finansowania w różnych okolicznych gminach i miastach. Choć wiele szkół wykazało zainteresowanie, tylko samorząd Człuchowa zdecydował się udzielić wsparcia, tak by warsztaty były bezpłatne.

Stopniowo okazało się, że moje zajęcia mają pewną nić przewodnią i nie chodzi już tylko o tzw. promocję czytelnictwa. Ta nić przewodnia to lepsze poznanie i akceptacja siebie oraz innych. Drogą prowadzącą w tą stronę jest praca z emocjami i podstawowymi faktami ludzkiego istnienia (np. faktem bycia istotami cielesno-duchowymi, mówiącymi i myślącymi, niepowtarzalnością każdego, warunkami zrozumienia i współczucia, jak to ujął jeden z chłopców z człuchowskiej szkoły).

Zajęliśmy się więc w Człuchowie strachem przed śmiercią, pająkami, ciemnością, sąsiadem, agresywnymi chłopakami... („Historia błękitnej planety”), zazdrością o przytulanie, uwagę, większego loda... („Inne życie”), poczuciem braku, kiedy nagle ktoś znika („Gdzie jest moja siostra?”). Zajęliśmy się fenomenem widzenia: jak to jest, że oko w sobie mieści jezioro i księżyc? („Bajki filozoficzne”) i spojrzenia w oczy, które pozwala posmakować, czy ktoś jest przyjacielem, czy wrogiem („Piaskowy Wilk”). Prawdą i kłamstwem, próbując odpowiedzieć na pytanie, czy są sytuacje, w których wolno kłamać („Filozof bez brody”). Własnym odbiciem („Rzecz o tym, jak paw wpadł w staw”). I jeszcze wieloma innymi rzeczami, których nie sposób tu wymienić.

Powiem więc tylko o ciszy.

Przez cały cykl zajęć ćwiczyliśmy ciszę. To znaczy: w kryzysowych chwilach wykonywaliśmy ćwiczenie, które polegało na siedzeniu przez pół minuty albo minutę w bezruchu w luźnej, ale prostej pozycji z przymkniętymi oczami. Dzieci miały słuchać własnego oddechu albo uważać na to, co słychać. Ta minuta (czasem powtórzona) dawała zawsze znakomity efekt: dzieci się uspokajały i czuliśmy się bardziej razem. Ten efekt był, pomimo że wiele dzieci deklarowało trudność i brak upodobania do ćwiczenia. Wreszcie postanowiłam zrobić zajęcia o ciszy z najstarszymi dziećmi, tzn. z klasą IIIB. Z obawą, ale i nadzieją.

Zaczęło się od prostych konstatacji, że cisza to brak dźwięku, słów. Dalej: że jak jest cisza, to można usłyszeć drugiego, że dopiero cisza pozwala coś powiedzieć i zastanowić się, pomyśleć. Że cisza to spokój...

I wreszcie, że jak jest cisza, to jest miejsce na zrozumienie i współczucie.

Tę ostatnią rzecz powiedział chłopiec, który na początku cyklu odmawiał współpracy, twierdząc, że nie umie zrobić tego, co jest do zrobienia (narysować rycerza). Zrobił to wtedy zresztą doskonale. Byli też inni, którzy odmawiali w ten sam sposób. Zawsze ostatecznie udawało się nam osiągnąć cel, choć bywało trudno.

Zajęcia o ciszy pokazały, że absolutnie wszystkie dzieci są w stanie pracować na najgłębszym możliwym poziomie refleksji nad sobą i światem. Jestem tym doświadczeniem mocno poruszona.

Powtórzę więc: w człuchowskiej podstawówce stało się coś fenomenalnego.

Chcę jeszcze powiedzieć, że dzieci bez problemu widzą to, co mnie, kształconemu filozofowi (;-)), wydaje się trudne do zauważenia. Z ochotą wchodzą w kontakt z dobrymi, świetnie ilustrowanymi książkami i ten kontakt podtrzymują (niektóre książki trafiły do szkolnej biblioteki i zostały przez wielu przeczytane). Nawet z takimi książkami, które podejrzewamy o to, że nie wydadzą się im atrakcyjne...

Efekty warsztatów w Człuchowie przerosły moje najśmielsze oczekiwania. Nie ma lepszej motywacji, by myśleć o rozwijaniu działalności. Zwłaszcza że na horyzoncie pojawiają się inni, którzy już gdzie indziej robią podobne rzeczy.

Dlatego jesteśmy z mężem w trakcie powoływania do życia fundacji".

Ewa Drzazgowska, filozof i tłumacz, prowadzi warsztaty filozoficzne i czytelnicze z dziećmi

Artykuł pochodzi z portalu www.chojnice24.pl

• Komentarze Chojnice24 (0)
• Komentarze Facebook (...)