Węglowodany - co to za składnik żywności?

Węglowodany są podstawowym źródłem energii dla mięśni i mózgu oraz jedynym substratem dla erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. Jakie są najlepsze źródła węglowodanów i dlaczego nadmiar węglowodanów szkodzi?

Co to są węglowodany?

Węglowodany to związki organiczne zbudowane z cząsteczek węgla, wodoru i tlenu. Sacharydy lub inaczej cukry to produkty pochodzenia roślinnego i powstają w procesie fotosyntezy. Warto wspomnieć, że niektóre węglowodany organizm jest w stanie syntetyzować z substratów białkowych i tłuszczowych. Mechanizm ten zabezpiecza te procesy życiowe, dla których glukoza jest jedynym źródłem energii np. erytrocyty.

Spożycie węglowodanów powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi. Ze względu na odmienną budowę chemiczną i właściwości fizykochemiczne, poszczególne rodzaje węglowodanów różnią się sposobem trawienia i tempem wchłaniania w świetle przewodu pokarmowego.

Do grupy węglowodanów zaliczany jest także błonnik pokarmowy. Jego obecność w pożywieniu stymuluje ruchy perystaltyczne jelit, dzięki czemu reguluje pracę przewodu pokarmowego i stabilizuje rytm wypróżnień. Odpowiednia ilość błonnika przeciwdziała zaparciom, ułatwia usuwanie niestrawionych resztek i substancji szkodliwych. Ponadto jest pożywką dla pożytecznych bakterii, tym samym może wpływać na ilościowy i jakościowy skład mikrobioty jelitowej.

Źródła węglowodanów w żywności

Zbilansowana dieta powinna być zasobna w wysokiej jakości produkty spożywcze. Najbezpieczniejsza dla organizmy żywność, to ta pochodząca z ekologicznych upraw i hodowli. Dlatego zakupy warto robić np. w sklepie internetowym z ekologiczną żywnością Foods by Ann lub sklepach oferujących naturalne produkty.

Bogatym źródłem węglowodanów są produkty wyodrębnione z naturalnych artykułów roślinnych, jak:

• cukier rafinowany, mąka ziemniaczana, miód pszczeli, suszone owoce, cukierki i słodycze, syropy (zawierają 80-100% węglowodanów i znikoma ilość błonnika pokarmowego);

• produkty zbożowe: mąki, kasze, makarony, pieczywo, płatki śniadaniowe (50-80% węglowodanów oraz duże ilości błonnika);

• pieczywo cukiernicze, przetwory owocowe (dżemy, konfitury i syropy), suche nasiona strączkowe (40-70% węglowodanów);

• ziemniaki, warzywa okopowe i korzeniowe, owoce i napoje (10-25% węglowodanów);

• mleko i napoje mleczne (4-4,5% węglowodanów).

Komponując jadłospis, warto stawiać na węglowodany złożone np. pieczywo i makarony z pełnego ziarna, kasze, warzywa, ze względu na niższe tempo uwalniania glukozy do krwi.

Na czym polega trawienie węglowodanów?

Trawienie węglowodanów, zwłaszcza skrobi, rozpoczyna się w jamie ustnej pod wpływem zawartego w ślinie enzymu α-amylazy. Optymalne dla działania amylazy ślinowej jest środowisko zasadowe o pH 6,0-7,0. Po wstępnym trawieniu w jamie ustnej pokarm szybko przechodzi do żołądka. Tam z kolei środowisko silnie kwaśne dezaktywuje amylazę ślinową. W żołądku ze względu na duże stężenie jonów wodorowych zachodzi tylko częściowa hydroliza dwucukrów – sacharozy i maltozy. Dalsze trawienie węglowodanów odbywa się w jelicie cienkim, w dwunastnicy. Tam z udziałem α-amylazy wytwarzanej przez trzustkę dochodzi do hydrolizy węglowodanów do dekstryn i dwucukrów.

Rodzaj dostarczanych węglowodanów, jak i typ żywności będącej ich źródłem, w istotny sposób wyznaczają stopień uwalniania i absorpcji tych związków w przewodzie pokarmowym. Dodatkowo wpływają na przemiany glukozy w organizmie. To czy zostały spożyte cukry proste, czy złożone wpływa na po posiłkowy obraz glikemii. Wzrost stężania glukozy we krwi zależny jest od szybkości jej uwalniania i dystrybucji do tkanek udziale insuliny.

Spożywane w nadmiarze produkty zawierające węglowodany proste takie jak cukier, słodycze, słodkie napoje mogą powodować zaburzenia gospodarki cukrowej organizmu. Konsekwencją wysokokalorycznej diety, o dużym udziale cukrów jest zwiększone ryzyko występowania chorób metabolicznych takich jak cukrzyca typu 2, otyłość oraz choroby układu krążenia.

Artykuł pochodzi z portalu www.chojnice24.pl

• Komentarze Chojnice24 (0)
• Komentarze Facebook (...)