W krainie dobrobytu ludzi pracy...

Towar zakupiony w Pewexie pakowany był do firmowych reklamówek w odróżnieniu do innych sklepów

Przedstawiamy kolejny artykuł z cyklu Chojnice w PRL-u. W krainie dobrobytu ludzi pracy… A za taką uchodziła PRL - za mozolny trud i wysiłek płacono złotówkami. Teoretycznie ustalono, że nikt nie powinien mieć obcej waluty i kapitalistycznych produktów.

W codziennym życiu wyglądało to trochę inaczej. Było kilka sposobów zakupu zachodnich towarów. Pierwszymi i legalnie działającymi były Komisy. Jeden z pierwszych usytuowany był w Chojnicach na ob. ul. Piłsudskiego. Ceny w nim były zawrotne, towar zakupiony na Zachodzie odsprzedawali najczęściej marynarze z wielokrotnym przebiciem.

W nieco późniejszym czasie o wiele większym wzięciem cieszyły się Pewexy, oferujące różnorodny asortyment towarów. Mankamentem było to, iż można było kupować w nich tylko za dolary lub bony towarowe. Dolarów oczywiście nikt w domu nie mógł trzymać, chyba że dostał je w legalny, udokumentowany sposób. Jeżeli już taka sytuacja miała miejsce (rodzina na Zachodzie), to w banku PeKaO, mogliśmy wybrać przesłaną do nas kwotę w postaci bonów towarowych. Pierwsza emisja takich bonów zwanych też „polskim dolarem” nastąpiła 1 stycznie 1960 roku. Pierwszy sklep tego typu w Chojnicach otwarto w centrum miasta – na rynku. Później funkcjonował w dawnym sklepie obuwniczym „Bata” przy ul. Kościuszki. Wraz z pojawieniem się tego typu placówek pojawili się tzw. „cinkciarze”, którzy to faktycznie ustali obowiązujący kurs waluty w danym dniu.

Peweksy miały specyficzny zapach, powstały z przemieszania woni tytoniu, czekolady, kawy, drogich herbat, alkoholi, kosmetyków, wędlin.

Markowe pralki, lodówki, telewizory, magnetofony kasetowe albo nawet dwukasetowe, przybory szkolne (np. paczka z 60 pisakami w 60 kolorach), kafelki, dywany, tapety a także markowe ciuchy wraz z delikatesami stanowiły przedmiot pożądania.

Szczytem marzeń młodzieży było posiadanie pewexowskich jeansów „Rifle” „Wranglery” „Levis”. Średnie pokolenie, a przeważnie panie z wypiekami na twarzy kupowały tzw. cremplinę, (tkanina z poliestru) wełnę bucle na szykowne i modne wówczas nakrycia głowy.

Wraz z zapotrzebowaniem ludzi na zagraniczne towary, a co za tym idzie na zachodnią walutę (głownie marki i dolary), rozpowszechniał się czarny rynek walut. Ludzie posiadający dużą ilość obcej waluty, chętnie z kilkakrotnym przebiciem, sprzedawali ją potrzebującym, których raczej nigdy nie brakowało. Oczywiście ten proceder zwalczała dzielna i nieustraszona Milicja Obywatelska, wcześniej SB, a i mnie samemu zdarzyło się trafić w 1986 r. do dość powszechnie znanego budynku przy ul. Warszawskiej 13 w celu wytłumaczenia się: skąd miałem walutę na zakup … magnetowidu.

Z biegiem czasu zaczęły powstawać jednak również drobne sklepy komercyjne. Były to sklepy państwowe, jednak dostać w nich można było o wiele lepszy towar w zasadzie niedostępny w zwykłych sklepach. Był to celowy zabieg władz, gdyż w sklepach komercyjnych ceny były dwa razy wyższe niż obowiązujące. Dotyczyło to również sklepów mięsnych, bo mięso w PRL to towar strategiczny i spędzający sen z powiek władzy, tej centralnej jak i lokalnej. Do najbardziej znanych sklepów mięsnych zwanych rzeźniczymi w Chojnicach zaliczano tzw. „Świnarskiego” przy ob. Piłsudskiego, na Gimnazjalnej i ul. Strzeleckiej, oraz słynny garmażeryjny w pobliżu Bramy Człuchowskiej. Później pojawiły się inne, jak chociażby sklep ZM przy ul. Jana Pawła II, Młyńskiej tzw. „Tania Jatka” bardziej „ucywilizowana” w odróżnieniu od zielonej budy naprzeciwko Szkoły Podstawowej nr 1, gdzie sprzedawano mięso z uboju gospodarczego. Mimo to, klientów nie brakowało, bp Polak mięsożerny jest. Nikogo nie dziwiły kolejki na wiele godzin przed otwarciem sklepu.

Dowcipy o mięsie towarzyszyły PRL-owi przez całą jego historię.

Reklama | Czytaj dalej »

Lub:

Kto ty jesteś?
Gierka chłopek
Jaki znak twój?
Sierp i młotek
Gdzie ty mieszkasz?
W Polskim raju
Mięso znasz ty?
Niet, nie znaju

Pod melodię „Kolorowych Jarmarków” powstał następujący tekst”

Kiedy widzę przez szyby
Puste haki na tle bieli
Myślę wtedy - gdzie wędliny
czy je diabli wzięli

Gdzie zginęły przez te czasy
balerony i kiełbasy
Szynki, schaby i rolady
Ale zawsze wam powiem,
że najbardziej mi żal

Pieczonego prosiaka
Z przed świątecznej wystawy
Bez kolejki schaboszczaka
I prawdziwej kawy

Rozłożonych na półkach
W czekoladzie rodzynki
Ziemniaczanej mąki
I bez dewiz szynki

Hitem odzieżowym dekady były bermudy - płócienne spodnie za kolana z palmami lub innymi plażowymi motywami. Przywożono je z wczasów w Bułgarii i Rumunii. Obiektem pożądania starych i młodych były także marmurki czy spodnie i kurtki z tureckiego, cieniowanego dżinsu, nabywane na targowisku - później bazarkiem zwanym.

Zimą natomiast na ulicy królowały kożuchy, symbol statusu społecznego. Nieważne było czy kożuch był z polskiego czy tureckiego barana. Przy ogromnym popycie nikt nie zawracał sobie tym głowy. Ważne było go mieć. Nawet chojniczanie wybierali się w podróżniczą eskapadę w polskie góry w celu zakupu baranich skór w odpowiedniej ilości.

W dzisiejszych czasach młodzi często zachodzą w głowę, cóż takiego niezwykłego było w PRL, że pamiętający te czasy wspominają je z rozrzewnieniem.

Wydaje się, że po prostu Polacy uważają, iż transformacja ustrojowa zupełnie się nie powiodła, a standardy ich życia po 1989 roku obniżyły się. Zresztą dane ekonomiczne odnoszące się do poziomu życia Polaków potwierdzają subiektywne odczucia społeczeństwa. W porównaniu z okresem gierkowskim, ale też nawet z 1989 rokiem, dzisiaj jest znacznie większe bezrobocie, czterokrotnie więcej ludzi żyje poniżej minimum socjalnego, wzrosła liczba bezdomnych, a wysokość realnych płac większości społeczeństwa nadal nie osiągnęła poziomu z roku 1989. Polacy są zatem niezadowoleni, ponieważ pogorszyła się ich sytuacja materialna, a wraz z nią wzrósł pesymizm i niepewność o przyszłość.

Artykuł pochodzi z portalu www.chojnice24.pl

• Komentarze Chojnice24 (2)
• Komentarze Facebook (...)

2 komentarze

• 1

~

pamietam jeszcze miniaturki żołnierzyków oraz naklejki małe ze smurfami w sklepie koło bramy człuchowskiej

07 Lutego 2011, godzina 18:20

~Oi !

Wejście do PEWEXU było stałym elementem powrotu dzieci ze szkoły do domu..... ten zapach, masa kolorów, marzenia o posiadaniu tych wspaniałych zabawek.... w domu przeglądanie swojej kolekcji widokówek (większość nade in cccp ) oraz opakowań po czekoladach, gumach, batonach.....

07 Lutego 2011, godzina 18:18

Komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

• 1

Dodaj komentarz

Komentarze publikowane są dopiero po sprawdzeniu przez moderatora!

Zaloguj się lub dodaj komentarz jako gość

Twój podpis

Tutaj nie wpisuj nic

E-mail (nie będzie publikowany)

Zalogowani użytkownicy mogą otrzymywać powiadomienia o nowych komentarzach. Zaloguj się