Choroby nerek– objawy, na które warto zwrócić uwagę

Nerki to niezwykle istotny organ, od którego zależy funkcjonowanie całego organizmu. Dlatego warto wiedzieć, jakie są pierwsze sygnały, świadczące o problemach z nerkami i układem moczowym. Sprawdź, kiedy warto skonsultować się z lekarzem i zrobić badania!

Do głównych funkcji nerek zaliczyć można usuwanie produktów przemiany materii, regulację gospodarki wodno-elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej, a także funkcje wewnątrzwydzielnicze, np. regulację ciśnienia krwi. Ze względu na bardzo rozległe kompetencje tego organu, problemy związane z funkcjonowaniem nerek mogą pojawiać się również w chorobach innych narządów i układów. Jakie sygnały powinny być alarmujące?

Kreatynina i inne badania – jak diagnozuje się pracę nerek i układu moczowego?

Jednym z podstawowych narzędzi służących do diagnostyki nerek jest badanie poziomu kreatyniny we krwi i w moczu. Wzrost poziomu tej substancji jest związany z zaburzeniami w funkcjonowaniu tego narządu. Niska kreatynina jest więc zwykle sygnałem świadczącym o prawidłowej pracy nerek. Natomiast jeśli jest on poniżej normy, to zwykle jest to wynikiem przyjmowania niektórych leków. Badania kreatyniny są często wykonywane u pacjentów, którzy cierpią na choroby nerek w celu monitorowania ich stanu, mogą też być zlecone profilaktycznie.

Oprócz badania kreatyniny, do diagnostyki tego układu stosuje się też inne badania moczu. O nieprawidłowościach może świadczyć np. białkomocz czy obecność bakterii. W zależności od konkretnego przypadku konieczne może być wykorzystanie również bardziej zaawansowanych metod np. diagnostyki obrazowej.

Zakażenia układu moczowego – powszechny problem

Do najczęściej występujących chorób układu moczowego można zaliczyć różnego rodzaju infekcje. W normalnych warunkach drogi moczowe powinny być jałowe. Sprzyja temu zjawisko przepłukiwania, które towarzyszy oddawaniu moczu. Do wystąpienia zakażenia dróg moczowych częściej dochodzi u kobiet – ma to związek z uwarunkowaniami anatomicznymi.

Takie zakażenia należą do najczęstszych chorób, diagnozowanych w każdej grupie wiekowej. Wśród kobiet są na tyle powszechne, że szacuje się, że 40 do 60% z nich przejdzie takie zakażenie przynajmniej raz w życiu.

Zakażenia układu moczowego objawiają się bólem, pieczeniem oraz bolesnym parciem na pęcherz z jednoczesną niemożnością oddania moczu. Mogą też pojawić się dolegliwości uogólnione jak gorączka i dreszcze. Są one na tyle dokuczliwe, że pacjenci zwykle szybko poszukują pomocy medycznej.

W przypadku podejrzenia zakażenia dróg moczowych można wykonać ogólne badanie moczu. W niektórych przypadkach zalecany jest też posiew, pozwalający zidentyfikować patogen powodujący infekcję. Jeśli istnieje zwiększone prawdopodobieństwo powikłań, to zlecane są również badania obrazowe.

Kamica nerkowa – kiedy można ją podejrzewać?

Jedną z najczęściej występujących chorób nerek jest kamica nerkowa, szacuje się, że dotyczy ona około 10% populacji, jednak zapadalność może w przyszłości wzrastać. Dzieje się tak dlatego, że kamica nerkowa jest ściśle powiązana z zespołem metabolicznym, czyli zbiorem chorób i zaburzeń takich jak cukrzyca, nadciśnienie, dyslipidemia i otyłość.

Choroba manifestuje się poprzez powstawanie złogów, które umiejscowione są w nerkach, lub drogach odprowadzających mocz. Do przyczyn kamicy nerkowej można zaliczyć różne zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, uwarunkowania genetyczne, choroby ogólnoustrojowe, zbyt małe spożycie płynów i błędy dietetyczne, a także przedawkowanie witaminy D.

Głównym objawem choroby jest napad silnego bólu zlokalizowanego jednostronnie, w okolicy lędźwiowej, promieniującego do krocza. Pojawia się także krwiomocz, mogą wystąpić również wymioty, biegunki i bóle brzucha.

Kamicę nerkową diagnozuje się za pomocą metod obrazowych, w celu monitorowania stanu pacjenta wykonywane są także badania krwi i moczu. Dla określenia przyczyny choroby bardzo istotne jest zbadanie składu kamienia nerkowego.

Przewlekła choroba nerek – na czym polega?

Jednym z najistotniejszych i najpoważniejszych problemów klinicznych dotyczących zaburzeń pracy tego narządu, jest przewlekła choroba nerek. W ten sposób nazywany jest zespół chorobowy, w którym można zaobserwować upośledzenie funkcji nerek o różnym nasileniu. Takie zmiany zwykle mają charakter nieodwracalny i postępują w czasie. Początek choroby jest często bezobjawowy, warto więc regularnie wykonywać badania profilaktyczne. Wczesne wykrycie i włączenie odpowiednich metod terapeutycznych jest bardzo ważne dla rokowania pacjenta.

Czynniki ryzyka rozwoju przewlekłej choroby nerek

Rozwój zaburzeń funkcji nerek często jest związany z innymi chorobami. Takie zmiany pojawiają się np. u diabetyków (nefropatia cukrzycowa) i osób z nadciśnieniem tętniczym. Przyczyną tej choroby mogą być także:

• kłębuszkowe zapalenie nerek,

• torbielowatość nerek,

• śródmiąższowe bakteryjne zapalenie nerek,

• choroby autoimmunologiczne,

• kamica dróg moczowych,

• toksyczne uszkodzenia nerek.

Przewlekła choroba nerek a inne nieprawidłowości

W przebiegu przewlekłej choroby nerek często dochodzi także do rozwoju różnych nieprawidłowości w innych procesach fizjologicznych organizmu. Są one ze sobą powiązane i często wzajemnie się nasilają. Mogą dotyczyć np.:

• Układu krwionośnego – nadciśnienia, zaburzeń rytmu serca, niewydolności czy miażdżycy.

• Zaburzeń lipidowych – które dodatkowo pogarszają przebieg chorób układu krwionośnego.

• Stresu oksydacyjnego – który rośnie wraz z pogarszaniem się wydolności nerek.

• Zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej – kwasica metaboliczna, która pojawia się w wyniku przewlekłej choroby nerek, pogarsza przebieg cukrzycy i sprzyja występowaniu osteoporozy.

• Przewlekłego stanu zapalnego – do największego nasilenia dochodzi u pacjentów z otyłością. Zaburzenia regulacji odpowiedzi zapalnej wpływają także na funkcjonowanie układu odpornościowego.

• Anemii – czyli jedno z ważniejszych powikłań przewlekłej choroby nerek.

• Zaburzeń hormonalnych – u kobiet może dochodzić do zaburzenia cyklu miesiączkowego, natomiast u mężczyzn do obniżenia poziomu testosteronu i podwyższenia stężenia prolaktyny i estrogenów, co często skutkuje rozwojem ginekomastii.

• Chorób płuc – w przebiegu przewlekłej choroby nerek często dochodzi także do zapalenia płuc oraz opłucnej. Pogarsza się także praca mięśni oddechowych.

• Zaburzeń żołądkowo-jelitowych – często dochodzi także do nudności, wymiotów i biegunek spowodowanych zaburzeniami jonowymi. Są one najczęściej obserwowane w zaawansowanym stadium choroby.

• Zaburzeń neurologicznych i psychicznych – mogą one dotyczyć zarówno ośrodkowego układu nerwowego, jak i nerwów obwodowych. Chorym towarzyszą zaburzenia świadomości, zawroty i bóle głowy, może pojawiać się także depresja i demencja.

Nerki i układ moczowy pełnią w organizmie człowieka niezwykle istotne funkcje. Dlatego bardzo ważne jest, aby nie bagatelizować objawów mogących sygnalizować ich choroby. Niektóre z nich przez długi czas rozwijają się niepostrzeżenie, warto więc wykonywać także badania profilaktyczne.

Choroby nerek i układu moczowego bardzo często mają związek z zespołem metabolicznym lub którymś z problemów wchodzących w jego skład. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania takim zaburzeniom jest kontrolowanie masy ciała poprzez stosowanie zbilansowanej diety i regularne uprawianie aktywności fizycznej.

Na problemy z nerkami powinni być też szczególnie wyczuleni pacjenci z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, chorobami układu krwionośnego oraz osoby starsze.

Bibliografia:

1. Rydzewski A: Budowa i czynność nerek. W: Myśliwiec M (red.): Nefrologia. Medical Tribune, Warszawa 2010.

2. Czarkowska-Pączek B: Patofizjologia nerek. W: Badowska-Kozakiewicz A: Patofizjologia człowieka, PZWL, Warszawa 2013.

3. Czekalski S: Zakażenie układu moczowego – ostre, nawracające, przewlekłe, powikłane. Przewodnik Lekarza 2010; 2(13): 46-53.

4. Duława J: Czynniki rozwoju kamicy nerkowej. Forum Nefrologiczne 2009; 2(3): 184–188.

5. Zajączkowska MM, Bieniaś B: Aktualny stan wiedzy na temat patogenezy, diagnostyki i leczenia przewlekłej choroby nerek. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2013; 19(1): 1–7.

Artykuł pochodzi z portalu www.chojnice24.pl

• Komentarze Chojnice24 (0)
• Komentarze Facebook (...)