Kaszka Anny Jagiellonki

Po zażartych dyskusjach na tematy mięsne (mam na myśli polemikę a propos dietetycznych parówek wzbogaconych błonnikiem) czas na coś wegetariańskiego.

Z produktów węglowodanowych, które powinny stanowić co najmniej 50 % naszego codziennego zapotrzebowania energetycznego, najczęściej spożywamy chleb. W naszych sklepach spożywczych jest szeroki wybór pieczywa. Jego jakość i skład, jak udowodniła Sabina w ostatnich reportażach, jest różny. Są chleby godne polecenia, są również takie, które nie są warte naszego wyboru, pomimo sugerowanych przez producenta „walorów”.

Zanim jednakże zaczęto wypiekać chleb, podstawą codziennego wyżywienia były grube kasze, zwane kaszywem. Początkowo znano i jadano więcej rodzajów kasz niż obecnie, wytwarzanych z ziaren zbóż i traw.


Gryka, zwana też hreczką lub poganką, trafiła do Europy z Azji Środkowej w XIII wieku podczas najazdu Tatarów. Z hreczki wyrabiano kasze: obwarzaną, czyli paloną, żelazną – niepaloną, oraz drobną łamaną, nazywaną krakowską albo królewską. Jadano ją bowiem na królewskim dworze.

Trzy córki królowej Bony: Zofia, Anna i Katarzyna, w odróżnieniu od swego brata Zygmunta, faworyzowanego przez matkę, żyły cicho i skromnie. Na ich stół trafiały proste, zwykłe potrawy. Kiedy Anna dorosła i przebywała na własnym dworze w zamku na Ujazdowie lub w Warszawie, nie brakowało jej środków finansowych. Jak złośliwie utrzymywali jej współcześni, odziedziczyła po matce talent do ekonomii. Zachowane listy zakupów świadczą, że kuchnię prowadziła dostatnią i pańską. Jej ulubionym produktem była kaszka krakowska, którą sprowadzano dla niej aż z Radomska. Anna i jej rodzina oraz dwór zasmakowali w kaszy krakowskiej. Anna Jagiellonka przypisywała kaszy wiele zalet i zdrowotnych właściwości. Nie myliła się nic a nic. Szkoda tylko, że dzisiaj tak rzadko gości na naszych stołach. Wielu z nas uznaje ją za produkt gorszej kategorii, co jest oczywistym błędem.  

Kasze są produktami zbożowymi, wskutek czego mają wysoką wartość kaloryczną. Rodzaj przemiału ziarna zbożowego wpływa niewątpliwie na wartość odżywczą kasz.

Według kryterium przemiału ziarna zbóż wyróżniamy kasze:

    * z pszenicy - manna,
    * z owsa - płatki owsiane,
    * z gryki - gryczana cała prażona, nieprażona, łamana, kasza krakowska,
    * z prosa - jaglana,
    * z kukurydzy - kukurydziana,
    * z jęczmienia - pęczak, perłowa, jęczmienna łamana,

Wszystkie mają dużo skrobi, błonnika i witamin, szczególnie z grupy B, a także cennych pierwiastków mineralnych: magnezu, wapnia, żelaza czy fosforu. Należą do łatwo przyswajalnych i wysokoenergetycznych węglowodanów - 10 dag suchej kaszy zawiera około 350 kcal.

Większą wartość odżywczą mają kasze całe - krupy, ponieważ zachowują one warstwę alueuronową, a wraz z nią większą ilość białka, witamin B1, B2, PP i składników mineralnych, takich jak fosfor, wapń i żelazo. W procesie otrzymywania kasz drobnych, które pochodzą z bielma ziarna, wydatnie obniża się ich wartość białkową, witaminową i zawartość składników mineralnych. Zostaje jedynie zachowana wartość kaloryczna, która jest wynikiem obecności znacznych ilości skrobi.

Kasza gryczana - znajdują się w niej dość znaczne ilości białka (niepełnowartościowego), witamin B1, B2, i PP, składników mineralnych: fosforu, wapnia, żelaza oraz tłuszczu i skrobi. Kasza gryczana niepalona ma większą wartość od kaszy gryczanej palonej, która traci ok. 50% witamin podczas palenia.

Gryczana i jej odmiana, czyli kasza krakowska, wskazane są dla cierpiących na kruchość naczyń krwionośnych, żylaki, a nawet hemoroidy. A to dlatego, że są cennym źródłem magnezu i uszczelniającej naczynia witaminy P, znanej rutyną.

Kasze wykorzystujemy w naszej diecie zbyt rzadko, a szkoda, bo są niezwykle wdzięcznym surowcem. Można z nich zrobić zupę, drugie danie, a nawet deser.

Są bogatym źródłem białka, ale w pełni nasz organizm wykorzysta je dopiero wówczas, gdy podamy kaszę z produktami zawierającymi białko zwierzęce - z mięsem, mlekiem, kefirem, jajami czy serem.

Przypominam zatem, że kasze są dostępne w naszych sklepach i starajmy się je przyrządzać jak najczęściej. Nasze zdrowie z pewnością na tym skorzysta.

Katarzyna Karpus
Poradnia Dietetyczno-Żywieniowa NZOZ „GEMINI”
Tel. 52 39740 33

Artykuł pochodzi z portalu www.chojnice24.pl

• Komentarze Chojnice24 (4)
• Komentarze Facebook (...)